Wywiad

Profesjonalna fotografia / fot. Bownik

Wiesz, pamiętam początki, jak gry wchodziły do domów, więc fascynacji mojej nie było końca. Wgrywałem z kaset i grałem na TV. Dziś chyba wypadły by każdemu oczy. Wracając do pytania. Dużo grałem na studiach, szczególnie pierwsze lata, chociażby w Wolfensteina, Quake’a - raczej strzelanie niż rozbudowana fabuła, lecz moją pasją nie są gry, dlatego po wyeksploatowaniu siebie w tym temacie wróciłem do tego, co dla mnie najważniejsze - fotografii.

Komputery mają na mnie duży wpływ, bo wiadomo, że zastąpiły ciemnie czy film negatywowy, ale sądzę, że masz na myśli jakieś szersze aspekty wpływu komputerów na mnie. Jedynie fascynacja kulturą cyber, a dokładnie literaturą cyberpunkową i postcyberpunkową - W.Gibson „Neuromancer”, Neal Stephenson "Zamieć", Pat Cadigan "Wgrzesznicy" to jest literatura, którą męczę, ale interesuje mnie też to, co się dzieje w teorii cyber kultury w głowach takich ludzi jak Neil Postman itp.

Esport jako scenę zauważyłem jakieś dwa lata temu, do tej pory wyłapywałem tylko lapidarne newsy o tym, że ludzie się spotykają i grają, a nawet czasem odrąbują w realu głowę Nie pamiętam dokładnie, jak to się stało, ale wraz z rozpoczęciem projektu fotograficznego "Gamers" chodząc po turniejach i skanując sieć w poszukiwaniu graczy zobaczyłem jak esport jest rozbudowany i ogromny. Nie spodziewałem się tego w Polsce, wydało mi się to mniej potężne niż np. w USA, ale pomyliłem się.

Oczywiście, że wiem. Bez przesady z tym moim otępieniem mówiąc wcześniej miałem na myśli to, że nie żyję tym 24 h. Swój pierwszy projekt, który był badaniem tematu i przymiarką do większej realizacji zrobiłem pod koniec 2006 roku na Heyah Logitech w Hala Mery, potem włóczyłem się po finałach WCG i innych miejscach szukać graczy. Wiem w co grają gracze i jedyną grą w którą nie grałem jest fifa, a ESWC nie będę rozszyfrowywał - bez przesady.

"Gamers" to projekt fotograficzny. Składa się z dwóch części: pierwsza to portrety na neutralnym jasnym tle w planie amerykańskim. Druga część to fotografie pokoi, w których gracze ćwiczą. Moim celem jest wydanie albumu z tymi fotografiami oraz zrobienie wystawy/aw. Zdjęcia będą bardzo duże, około 170 cm na dłuższy bok, dlatego ze względu na jakość odwzorowania obrazu wykonuję je na slajdach aparatem wielkoformatowym o powierzchni klatki 4x5 cala. W przypadku pierwszej części, czyli portretów sprawa wydaje się jasna. Jest to dokument bez ingerencji w obraz. Zależy mi na takim naturalnym oddaniu osoby, która stoi przed obiektywem. Druga część ma swoją koncepcję w tym, że esport jest dziedziną, która ma swoich zawodników, którzy muszą ćwiczyć. Pokoje, w których gracze grają są jakby salami treningowymi i to jest ciekawe, że tak bardzo nie przystają do tradycyjnego wyobrażenia o przestrzeni sportowca. Jest jeszcze ten aspekt klanowy, czyli gracze rozsiani w różnych miejscowościach ćwiczący u siebie - to bardzo ciekawe. To jak nowa jakość sportu, trzeba przemyśleć jeszcze raz definicje słowa sport.

Dodam jeszcze do poprzedniego pytania, że interesuje mnie w portrecie zmierzenie się z pewnym stereotypem gracza i jego przestrzeni, a sterotyp dla wielu jest wiadomy, taki homokomputerus. Myślę, że realizacja tego projektu pokaże, że jest różnie.
Pomysł wziął się z fotografowania mojego młodego kuzyna. Robiłem mu zdjęcia w masce spidermana na wielkiej kanapie, kiedy przyjrzałem mu się bliżej okazało się, że prawie cały dzień poświęca na granie w różne gry. Tylko e-rozrywka. Wtedy wymyśliłem taki projekt. Nie bardzo wiedziałem jak się za to zabrać, bo wokół mnie nie było żadnych zorganizowanych graczy. Ułatwił mi to nadchodzący finał Heyah Logitech Cybersport. Wydawało mi się, że wpadnę na turniej, namówię chłopaków i dziewczyny na foty i już mam skończony cykl. Okazało się to jednak bardzo trudne. Zobaczyłem bardzo dużo poziomów do zdokumentowania i nie mogłem się zdecydować. Poznałem kilka osób zaczepiając je i zapraszając do projektu na kilkanaście odezwał się jeden chłopak. Spotkaliśmy się w studio i zrobiłem zdjęcia, nie byłem zadowolony wiec pojawił się jeszcze raz i zdjęcie to wyznaczyło sposób i estetykę następnych realizacji. Potem już było coraz ciężej. Chodziłem wszędzie gdzie się w necie, by wyłapać graczy, ich nr.gg itp. Na 10 tylko jeden chciał ze mną rozmawiać, ale nie zawsze współpracować. Tak, więc odezwałem się do redakcji eSport.pl, a dokładnie do redaktora naczelnego Artura Wróbla o pomoc w kontaktowaniu się i po miłej rozmowie doszło do współpracy od strony kontaktów z czego jestem bardzo zadowolony.

Jestem umówiony z Niedzia. Na początku wakacji jadę na LAN do ekipy z pdt-gaming.com umówić się na sesje. Chciałbym mieć około 30 fotografii wybranych do projektu. Wiadomym jest, że muszę zrobić więcej by mieć wybór. Kieruję się obrazem, a nie sukcesami danego gracza. Nie jest to projekt the best of, to zdecydowanie jest cykl artowy. Dlatego w tym zestawie znajdą się i znani i zupełnie nieznani gracze. Tacy, którzy za wiele nie zdziałają, a jednak scenę gamingową tworzą. Te dwa cykle zdjęć nie zakładają w swojej prezentacji zestawiania gracz i obok jego pokój. Będzie to rozdzielone. Dlatego podczas fotografowania może się okazać, że pokój gracza jest, a on sam nie i na odwrót.

Multikino? / fot. Bownik

To dobre pytanie. Taki projekt przedstawia nowe zjawiska w kulturze. Fotografia jest tutaj niesamowita, bo zapisuje to nieodwracalnie. Dokumentowanie sceny na dziś jest cenne za wiele lat, bo wiadomo, że wygląd ludzi się zmienia i gracze za 30 lat będą wyglądali inaczej.

Wystarczy pomyśleć o tempie zmian wyglądu, no i te pokoje – sądzę, że za jakiś czas pokój gracza będzie daleki od tego, co teraz dokumentuję. Znikną monitory, myszki, fotel, biurko, więc ten aspekt jest w pewnym sensie bezcenny. Z drugiej strony poważne projekty artystyczne w obrębię kultury popularyzują jej dziedziny, przybliżają i opisują, a to bardzo ważne. Jeśli na to, co robię popatrzysz szerzej, a nie tylko na to, kto tam jest, a kogo nie ma, to okaże się, że w tym jest coś ważnego. Teraz odbył się miesiąc fotografii w Krakowie i wśród wielu fotografów pojawił się Glen E. Friedman - facet fotografował u początków scenę hip-hopu to dziś bardzo ważne dla kultury, a kiedyś, jak zaczynał dla wielu było bez sensu. Tak proponuję popatrzeć na to, co robię.

Właśnie to jest najciekawszy moment, później to wszyscy będą robić takie zdjęcia. Na początku dzieją się najciekawsze zjawiska dla kultury. Ja się zajmuję tylko fragmentem z nich, a widzę wiele innych by je udokumentować. Trzeba rejestrować to, co nowe i ciekawe, bo przemija albo staje się czymś innym.

Polacy wychodzą lepiej na zdjęciach A tak na serio myślę, że nie jestem zainteresowany rejestrowaniem obcej kultury. Poza tym wiadomo, że nie jestem jedyny. W Szwajcarii widziałem cykl zdjęć robionych na turniejach graczom z ich "dobytkiem" - tak jak przyjechali. Wszystkie zabawki mieli przy sobie i muszę przyznać, że wyglądało to dość fajnie. Inny projekt powstał w USA. Polegał na rejestrowaniu klimatu twarzy oświetlanej przez monitor. Ja robię coś innego w Polsce. Dobre zdjęcia można wszędzie zrobić, nie trzeba jechać do Azji.

Masz rację, może kiedyś zrobię taki projekt jako kolejny krok. Zobaczę. Póki co, zacząłem tutaj i dojadę do końca. Ale to też nie jest tak, że w Azji jest mocniej i bardziej kolorowo - to znaczy że lepiej. Dla nas to, co fotografuję jest oczywiste, bo to codzienność, a jak pojadę i pokażę w Tokio, jak wygląda pokój gracza w Polsce, to w niektórych przypadkach padną z zachwytu. I nie chodzi o tuning pieca, ale o każdy szczegół w przestrzeni. To są różnice w kulturach, które się wyłapuje. Czas pokaże czy mocniej to lepiej czy to bez znaczenia dla tej realizacji.

Chcę zobaczyć jak to będzie wyglądać na ścianach - masa pokoi obok siebie i olbrzymie portrety. Wiem, że taki projekt przyczyni się do popularyzacji esportu, bo jak już powstanie będę go pokazywał w wielu miejscach. Nie mam misji gamingowej, bo myślę, że sama sobie beze mnie dobrze radzi, ale na pewno zjawiska szersze niż tylko relacje z turniejów pokazują, że to jest jakiś duży fragment życia pewnych osób i rozbudowanej wokół kultury. Bo wiadomo, że większość ludzi kojarzy granie ze stratą czasu, natomiast interpretowanie zjawiska przez np. fotografów pokazuje inne spojrzenie i inny kontekst. Nie wiem, jak inaczej odpowiedzieć. A wpisy do Cv są przy okazji.

Projekt "gamers" / fot. Bownik

Chcesz mnie przestrzec przed graczami, że mogą mnie potraktować jakąś wyszukaną bronią na spotkaniu.... nie widziałem tego programu ale jak już wspomniałem wcześniej są stereotypy, które kreują media i dla których liczy się tylko to co sensacyjne a nie codzienne. Myślę, że od gier można się uzależnić i o ile się nie mylę, klinika uzależnień dla graczy jest w Holandii, więc po coś ją postawili.

Moim zdaniem, na niektórych gry mogą źle wpływać, tak samo jak filmy, książki czy muzyka, ale jak widać na co dzień jest to garstka ludzi w stosunku do populacji grającej, więc temat jest tylko sensacją medialną tak jak mangi i Anie, które niszczą psychikę ludzi. O ile wiem, to są też badania naukowe o tym, że gry rozwijają jakieś przydatne cechy osobowości, więc raczej z tym cofaniem się to jak z potworem z Loch ness. Szkoda, że czasem giną ludzie, bo ktoś nie odróżnił fikcji od rzeczywistości, ale tak samo dzieje się w innych dziedzinach życia.

Jesteś pierwszym, który o to pyta. Odpowiedź jest banalna, zawsze tak do mnie się zwracali po nazwisku, łatwo też się zapamiętuje, a jeśli ktoś chce mówić do mnie po imieniu to nie ma sprawy.

Nie wiedziałem, że jestem już Twój, ale pewnie coś przeoczyłem – Paweł.

Świetny był dowcip, starałem się również zripostować. Czasem rozmawiam z ludźmi o tym, ale z takim spoza branży. Są ciekawi, mają swoje wyobrażenie, własne stereotypy, ale widząc, że poświęcam czas i kasę to podejrzewają, że chodzi o coś więcej. Z wystawami to jest tak, że ludzie są ciekawi innych i jeśli to jest dobrze zrobione i im nieznane zainteresują się, co w ich głowach się pojawi nie wiem. Nie manipuluję tym projektem pod konkretny efekt. Nie oceniam graczy ani pod kątem zawodowstwa ani wyboru, że grają. Projekt będzie egzystował własnym życiem i tak powinno być.
Wystawa będzie duża, więc sponsorzy i miejsce muszą się wykazać. Jest kilka miejsc, które od razu wezmą Gamersów, ale najbliżej mi do Yours Gallery w Warszawie. Oni już czekają aż skończę. Do końca roku planuję zamknąć projekt.

Raczej tak, jak nic mi nie wyskoczy.

Sprzęt dostosowuję najczęściej do projektu, w przypadku Gamersów używam japońskiego aparatu Toyo 45 CF - to aparat wielkoformatowy technika, jak za dawnych czasów, kiedy fotograf patrzył na matówkę i narzucał w tym celu czarny materiał na głowę. Do tego slajdy Fuji. Gracza oświetlam ringflashem. Aparat taki akurat, bo pozwala mi na niebywałą jakość obrazu wiec nie ma żadnego kompromisu w tym temacie.
Pokoje fotografuję płaskim światłem dokumentacyjnym z lekkim zielonym nalotem wynikającym z wywołania slajdu jako negatyw (cross). Dla wielu graczy ten sprzęt to jakieś czary mary, szczególnie tych modnych wychowanych na cyfrówkach, ale cóż - każdy ma swoje rzemiosło. A moje jest wymagające.

Ale mnie podszedłeś. Filozofem byłem przez dwa lata na UMCS w Lublinie. Nie za dobrym, jak widzę to po czasie. Poszedłem na filozofię bo nie dostałem się do Filmówki w Łodzi ( i dobrze bo jednak nie interesuje mnie reportaż). Potem zastanawiałem się co dalej, aż w końcu zdałem na ASP w Poznaniu na Wydział Multimedialny - kierunek fotografia. I to był właściwy ruch, bo zawsze chciałem studiować fotografię. Filozofia była, zresztą dziś też jest moją drugą pasją. Więc okres studiów na UMCS-ie jak najbardziej dziś wykorzystuję.

Zielona sala treningowa / fot. Bownik

W Polsce zostaje się dziennikarzem, pracuje w reklamie, uczy na uczelni filozofii, ale jako tako filozof chyba nie istnieje. Przenika do różnych dziedzin gospodarki, mediów lub edukacji albo, jak najczęściej bywa, emigruje.

Jak jest Ci duszno i ciasno to trzeba, ale to trudna decyzja. Większość moich kumpli wyjechało i nikt nie spełnił swoich niespełnionych w Polsce marzeń. Zarabiają zadowalająco, ale nie są szczęśliwi.

Nie przekonuję. Jeśli po kilku godzinach rozmowy o tym projekcie ktoś tego nie czuje, to już nie poczuje. Idę dalej, zostawiając kontakt jakby zmienił zdanie. O ile to możliwe.

O dziwo dzieje się coś, czego nie planowałem, że fotografując poznaję tych graczy i są to fajni koleżkowie. Z niektórymi jestem w stałym kontakcie, więc taki dodatkowy efekt. Wokół tego projektu nie da się więcej zrealizować, bo to już jest spory wysiłek myślę, że jak powstanie i już będzie nietykalny, to wtedy będą się realizować różne dodatki wynikające z wystaw, publikacji itp.

Nie było tak, ale może każdy tak zrobić - napisać na [email protected] i sie odezwę.

Jedno wymaganie to wiek, plus minus 26 lat. Dolna granica to 14 lat. Zdarza się, że niepełnoletni przychodzą z opiekunem i jest ok, mi to nie przeszkadza, rozumiem ich.

Czy znajdziemy to się na koniec okaże, natomiast fotografowałem Niki z Bad Girls wraz z jej salą treningową (planuję odezwać się do pozostałych złych dziewczyn). Jest jeszcze kilka dziewczyn, ale umawiam się na rozmowę i jakoś nie znajdują wolnej chwili, ale tak jest z każdym. Tak, więc kobiety będą.

Chciałbym zaprosić wszystkich chętnych do kontaktowania się ze mną w sprawie uczestnictwa w projekcie - email:[email protected] i gg 943556. A pozdrowić to redaktora tego wywiadu za przesłuchanie do prawie 1.00 w nocy. Więc pozdrawiam i dzięki za wypytanie.